ديويد گودمن (1986-1909)
بنجامين ديويد گودمن (Benjamin David Goodman) موسيقيدان آمريكايي جاز، نوازنده كلارينت، ملقب به “پادشاه سوئينگ”، “بنيانگذار كلارينت” و “استاد بزرگ”، در اواسط دهه ۱۹۳۰ گودمن يكي از مشهورترين گروههاي موسيقي آمريكا را سرپرستي مي كرد. كنسرت سال ۱۹۳۸ او در تالار كارنگي نيويورك توسط منتقد بروس ادر (Bruce Eder) چنين توصيف شد: “يكي از با اهميت ترين و محبوب ترين كنسرتهاي جاز در تاريخ اين موسيقي”. گروه گودمن حرفه خود را با عنوان موسيقي سبك جاز آغاز نمودند، او همچنين گروههاي زيادي را سرپرستي نمود. وي تا پايان عمرش به اجراي موسيقي ادامه داد و علاقه اش به موسيقي كلاسيك را نيز وسعت بخشيد.
گودمن در شيكاگو به دنيا آمد، نهمين فرزند از ده فرزند خانواده يهودي فقير مهاجر از امپراطوري روسيه بود. پدرش ديويد گودمن خياطي از ورشو و مادرش دورا رزينسكي بودند، والدينش سالها پيش از تولد او به شيكاگو مهاجرت كرده بودند. گودمن ده ساله بود كه پدرش او و دو برادر بزرگترش را در كلاسهاي موسيقي ثبت نام كرد. سال بعد او به گروه پسرهاي “سقف خانه” (Hull House) به سرپرستي ژان آدامز (Jane Addams) پيوست كه در آنجا از حضور جيمز سيلوستر، موسيقي و همچنين به مدت دو سال كلارينت نوازي كلاسيك را از فرانز شوپ (Franz Schoepp) آموخت.
او تحت تاثير كلارينت نوازان جاز در شيكاگو بود به ويژه، جاني دادس (Johnny Dodds)، لئون روپلو (Leon Roppolo) و جيمي نون (Jimmy Noone). گودمن سريع مي آموخت و در سنين كم نوازنده متبحري بود، همچنين بسيار زود در گروههاي حرفه اي و مختلف توانست بنوازد. زماني كه گودمن ۱۶ ساله بود به گروههاي برتر شيكاگو پيوست همچون، اركستر بن پولاك كه به همراه آن گروه اولين ضبطهايش را در سال ۱۹۲۶ عرضه كرد.
پدر او، ديويد، مهاجري از طبقه متوسط بود كه خود گودمن درباره پدرش در مصاحبه اي در فوريه ۱۹۵۶ گفته: “… پدر در دامپروري ها كار مي كرد، براي خوكها غذا را در شرايط ناهنجار آماده مي كرد. او با آن چكمه ها در پايان روز خسته به خانه مي آمد، بوي تعفن شديدي مي داد و زماني كه وارد مي شد مرا مريض و بيمار مي كرد. نمي توانستم تحمل كنم. نمي توانستم اين موضوع را قبول كنم كه پدرم هر روز در آن مكان كار كند و اطراف را بيل بزند…” پدرش در سانحه رانندگي در ۹ دسامبر ۱۹۶۲ كشته شد.
كمي پيش از آن گودمن به تازگي به گروه پالاك پيوسته بود و سعي در متقاعد كردن پدر به بازنشستگي از شغلش را داشت، گودمن از مرگ پدر به عنوان غم انگيزترين اتفاق در خانواده ياد كرده. گودمن در اواخر دهه ۱۹۲۰ و اوايل دهه ۳۰ در نيويورك بود و در آنجا موسيقيدان موفقي شد كه بيشتر به همراه گروه بن پولاك بود. او همچنين با گروه هاي، بن سلوين (Ben Selvin)، رد نيكولز (Red Nichols)، تد لويز (Ted Lewis) و ايشام جونز (Isham Jones) نواخته است، اگرچه در هيچ يك از آلبومهاي گروه جونز حضور ندارد.
گودمن ضبطهايي را براي شهر برونزويك تحت عنوان “پسرهاي بني گودمن” انجام داد كه در اين گروه گلن ميلر (Glenn Miller) به عنوان عضوي جديد معرفي شد. گودمن و ميلر در سال ۱۹۲۸ قطعه “اتاق ۱۴۱۱″ را نوشتند كه با عنوان برونزويك ۷۸ عرضه شد. گودمن همچنين چندين موسيقي براي فيلمهاي مختلف اجرا و ضبط كرده. عده اي معتقدند كه كلارينت نوازي گودمن را مي توان در كمدي “يك .اي.ام” (One A. M.) اثر چارلي چاپلين محصول سال ۱۹۳۴ شنيد.
در اين دوره جان هاموند (John Hammond) توليد كننده كمپاني ضبط كلمبيا و مشاور گودمن سري موسيقي جازي را در سال ۱۹۳۳ ترتيب داد كه تا سال ۱۹۳۵ ادامه يافت. همچنين چندين استوديوي ضبط بين سالهاي ۱۹۳۰ تا اواسط ۳۱ تحت نام گودمن وجود داشتند. در سال ۱۹۳۴ در برنامه راديويي “بنواز و برقص” در راديو NBC حضور يافت. بيشتر موضوع آثار او در اين برنامه بر پايه
“دعوتي براي رقص” از كارل ماريا فُن وبر بود.
از آنجايي كه هر هفته بايد موسيقي جديدي را براي اجرا فراهم مي آورد، هاموند به او پيشنهاد داد تا با فلچر هندرسون (Fletcher Henderson) قرارداد ببندند؛ موسيقيدان آمريكايي-آفريقايي آتلانتا كه در نيويورك يكي از محبوب ترين گروههاي آمريكايي آفريقايي در اوايل سال ۱۹۲۰ و اوايل ۱۹۳۰ را سرپرستي مي كرد. گودمن در سال ۱۹۲۹ هندرسون را كه دچار اوضاع بد فروش آثارش شده بود كمك كرد، او تمام كتابهاي شعر هندرسون را خريداري و اعضاي گروه هندرسون را استخدام كرد تا به موسيقيدانانش نواختن آن نوع موسيقي را آموزش دهند.
تركيب كلارينت نوازي گودمن و موسيقي هندرسون و تمرين بسيار خوب آنان باعث درخشش فراوان گودمن در اواسط سالهاي ۱۹۳۰ شد و لقب “پادشاه سوئينگ” (King of Swing) در اين زمان به وي داده شد. در اوايل ۱۹۳۵ آوازه برنامه هاي راديويي گودمن از نيويورك بسيار دير به شنوندگان سواحل شرق رسيد. گروهي كه براي سفري به آمريكا براي اجرا رفتند بسيار ضعيف بود.
در سال ۱۹۳۵ گودمن خود را با گروهي يافت كه تقريبا از هم شكسته و آماده جدايي بود تا آنكه در آگوست همان سال گودمن و هنرمندانش ژنه كروپا (Gene Krupa)، باني بريگن (Bunny Berigan) و هلن وارد (Helen Ward) با جمعيتي از رقاصان جوان مواجه شدند كه موسيقي را كه در برنامه رقص راديويي شنيده بودند، مي نواختند و مي رقصيدند. بعد از عدم موفقيتهاي پي در پي، كروپا به گودمن گفت: “بني، اگر قرار است بميريم، بگذار بميريم در حالي كه چيزي را مي نوازيم كه عاشقش هستيم.” تماشاچيان از اين سري اجراهاي آنان بسيار زياد استقبال كردند.
خبرها از موسيقي جديد و هيجان انگيز همراه با رقص خبر مي دادند و پخشهاي راديويي اجراهاي گروه را پخش مي كردند. در نوامبر ۱۹۳۵ گودمن دعوتي را از شيكاگو براي نواختن در هتل كانگرس پذيرفت. اقامت او در آنجا تا شش ماه به طول انجاميد و شهرت و محبوبيتش نيز افزون گشت. گروه در اين زمان در شيگاگو آلبومهاي زيادي ضبط كرد: “اگر مي توانستم با تو باشم”، “استوپين در ساووري” و “خوب خوب”. همچنين گودمن سه كنسرت مخصوص جاز را با تنظيم هلن اكلي (Helen Oakley) برگزار كرد.
در پخش راديويي ۱۹۳۵-۳۶ در شيكاگو گودمن به عنوان “پادشاه ريتم” خوانده شد. تابستان ۱۹۳۷ را گودمن و گروهش در هاليوود براي ضبط موسيقي فيلم “هتل هاليوود” گذراندند. در اواخر ۱۹۳۷ ناشر و توليد كننده آثار آنان واين ناثاتسون به او پيشنهاد داد كه در تالار كارنگي نيويورك بنوازند. بني گودمن از ترس آنكه آثارشان بدتر بشود از اين پيشنهاد امتناع كرد اگرچه زماني كه موسيقي اش در فيلم “هتل هاليوود” نقدهاي بسيار خوبي به همراه داشت او خودش و گروهش را غرق تمرينات شبانه روزي كرد تا آمادگي كاملي براي اجرا در تالار كارنگي به دست آوردند و براي خو گرفتن گروه با سيستم آكوستيك آنجا، آنان در خود تالار تمرين مي كردند.
در اشاعه موسيقي جاز به تالار كارنگي نيويورك، گودمن و ۱۵ مرد گروهش تحت تاثير موسيقي آمريكايي بودند كه تا پيش از آن به تالارهاي با فرهنگ بالاي اروپايي برده بودند و با وجود مشكلات فراوان، با بي پروايي و صراحت به اجراهايشان در آنجا ادامه دادند. كنسرت در غروب ۱۶ ژانويه ۱۹۳۸ برگزار شد و بليطهاي آن يك هفته پيش از اجراي كنسرتها به فروش رفته بود. با گنجايش ۲۷۶۰ صندلي و قيمت ۲٫۷۵ دلار آمريكا براي هر نفر كه در آن زمان قيمت بسيار بالايي بود.
كنسرت با سه آهنگ از آثار معاصر خود گروه آغاز شد؛ “اين طور نباش”، “گاهي خوشحالم” و “پرش ساعت يك”. پس از آن آثار تاريخ موسيقي جاز را نواختند و استقبال و عكس العمل تماشاگران آنچنان گرم نبود. اما همانطور كه ادامه دادند اوضاع بهتر شد زيرا شروع به نواختن آثاري كردند كه پيش از آن سبب محبوبيتشان شده بود. بعضي از تريوها و كوارتتهاي آخري و صداي مارتا تيلتون (Martha Tilton) تماشاگران را بسيار هيجان زده كرد و تقاضاي تكرار آن را داشتند. همواره از اين كنسرت به عنوان يكي از مهمترين كنسرتهاي جاز در تاريخ اين موسيقي ياد شده. ضبطهايي كه از اين كنسرت شد با وجود استفاده از تكنولوژي آن زمان كيفيت مناسبي نداشت. ضبط آن توسط آلبرت مكس به عنوان هديه اي به همسرش توليد شد.
در سال ۱۹۳۹ جان هاموند اجراي از چارلي كريستين را شنيد و او را به گودمن معرفي كرد، ايده راه يافتن يك نوازنده گيتار برقي به گروه به مذاق گودمن خوش نيامد، با اين وجود هاموند در كنسرتي از غيبت گودمن استفاده كرد و كريستين را به روي سن برد. ديدن كرسيتين به همراه ديگر اعضاي گروه در طول كنسرت گودمن را خشمگين كرد، به روي سن رفت و شروع به نواختن “اتاق رُز” كرد و اصلا انتظار نداشت كه اين گيتاريست ريتم آن آهنگ را به درستي بداند و آنان ۴۵ دقيقه اجرايي را به نمايش گذاشتند كه همگان را متحير كرد.
چارلي نابغه اي در گيتار برقي بود كه تا پايان عمرش در كنار گودمن باقي ماند. در اين دوره بسياري از آهنگهاي گروه را كريستين مي نوشت و همه گروه را به شوق مي آورد، سعي او مبني بر استاندارد و محبوب كردن گيتار برقي به عنوان يك ساز جاز بود. ضبطها و اجراهاي كريستين به همراه بني گودمن بسيار معروف است و توسط كمپاني ضبط كلمبيا عرضه شده.
در سال ۱۹۴۲ تا ۴۴ و در سال ۱۹۴۸ اتحاديه موسيقيدان آمريكا به نشان اعتراض به بيشتر كمپانيهاي ضبط، دست به اعتصاب زدند. در اواخر دهه ۱۹۴۰ موسيقيدانان جاز بخشي از موسيقي كلاسيك را قرض مي گرفتند. آثار ضبط شده گودمن در سبك “بيباپ” با كمپاني “ضبط كاپيتول” بسيار مورد توجه منتقدين موسيقي جاز قرار گرفت. زماني كه گودمن اين سبك را آغاز كرد نوازندگاني چون بادي گركو (Buddy Greco)، زوت سيمز (Zoot Sims)، واردل گري (Wardell Gray) و چند نوازنده مدرن ديگر را استخدام كرد.
مري لو ويليامز نوازنده پيانو مورد علاقه بني گودمن بود. از آنجايي كه گودمن در استفاده از موسيقي چارلي پاركر (Charlie Parker) و ديزي گيلسپي (Dizzy Gillespie) محتاط بود از ويليامز راهنمايي خواست. مل پاول اولين كسي بود كه موسيقي جديد را به گودمن در سال ۱۹۴۵ معرفي كرد.
زماني كه گودمن اجراي پيانيست تلونيوس مونك (Thelonious Monk) را شنيد (پيانيستي با استعداد به همراه نوازندگان بيباپ؛ پاركر و گيلسپي و كني كلارك) گفت: “من موسيقي و روش نواختن او را دوست دارم فكر مي كنم جنبه اي از شوخ طبعي و چيزهاي خوبي در موسيقي او وجود دارد.” گودمن درباره كلارينت نواز سوئدي؛ استان هاسلگارد (Stan Hasselgard) شنيده بود كه در سبك بيباپ مي نواخت و گودمن عاشق موسيقي او شد و سعي كرد آن نوع موسيقي را دنبال كند، اما بعد از يك سال و نيم از آن خسته و كلافه شد و به سبك گذشته و تمركز بر روي آنچه را كه بهتر قادر به انجامش بود صرف كرد.
به طور شگفتي در سال ۱۹۵۳ نظر گودمن نسبت به موسيقي بيباپ كاملا دچار تغيير شد. گودمن: “شايد بيباپ بيشتر در جهت بازگشت به موسيقي گذشته و عقب گام بر مي دارد، اين اساسا غلط است.” اولين اثر كلاسيك گودمن در ۲۵ آوريل ۱۹۳۸ بود زماني كه كوئنتت كلارينت در ماژور A موتسارت را نواخت. بعد از دوره بيباپ او بيشتر موسيقي كلاسيك را در پيش گرفت و با نوازندگان برتر كلارينت كلاسيك ديدار مي كرد.
بشنويد قسمتي از “goody goody” با اجراي گودمن را
در سال ۱۹۴۹ زماني كه ۴۰ سال داشت تصميم گرفت از رينالد كل (Reginald Kell) يكي از استادان جهاني كلارينت كلاسيك، آموزش ببيند. بدين منظور او مجبور به تغيير كامل شيوه خود بود؛ به جاي قرار دادن دهانه ساز بين دندانهاي جلو و لب پائين، بدان گونه كه آن را براي ۳۰ سال كلارينت نوازيش انجام مي داد، گودمن آموخت كه هر دو لبش را بر روي دهانه قرار دهد و حتي از تكنيكهاي جديد انگشت گذاري استفاده كند.
او شيوه هاي گذشته اش را كنار گذاشت و نواختن كلارينت را از ابتدا آموخت. كنسرتوهاي كلارينت و قطعات آهنگسازان پيشرو كلاسيك را به ويژه؛ بلا بارتوك، مالكوم آرنولد، مورتن گوئلد و آرون كوپلاند (Aaron Copland) را مي نواخت و ضبطهاي بيشتري از اجراي كوينتت كلارينت موتسارت انجام داد. در جولاي ۱۹۵۶ به همراه اركستر سمفونيك بوستون در جشنواره بركشاير حضور يافت. او همچنين كنسرتو كلارينت وبر و كارل نيلسن را اجرا و ضبط كرد.
در سال ۱۹۵۳ گودمن گروه جديدي را تشكيل داد، دونالد كلارك بيان كرده: “گودمن زمان خوشي را در اين دوره نداشت.” موسيقي گودمن و گروهش در فيلمهاي بسياري حضور داشت: “پخش بزرگ” ۱۹۳۷، “هتل هاليوود” ۱۹۳۸، “ضد ضربه” (Syncopation)، ” دختران قدرتمند” ۱۹۴۲، “در غذاخوري” ۱۹۴۳، ” دارو دسته اينجا ” ۱۹۴۳، “شيرين و رازها” ۱۹۴۴ و ” آهنگ متولد شده” ۱۹۴۸٫
فيلم “سرگذشت بني گودمن” در سال ۱۹۵۵ جمع آوري شد كه داستاني موفقيت آميز درباره زندگي او بود، در۲۲ سپتامبر ۲۰۰۸ توسط توليدات اروكا بر روي DVD در انگلستان عرضه شد. درباره خصوصيات گودمن موارد متناقضي گفته شده، از سويي، افرادي كه با او كار مي كردند روزهاي سختي را مي گذراندند؛كلارينت خوانندگان آنيتا ادي و الن فارست گفته اند: “بيست ماه همانند بيست سال گذشت!” با اينحال گفته شده او بسيار سخاوتمند بود و به طور مخفيانه مخارج تحصيل تعدادي از همكارانش را پرداخت مي كرد.
همانند الويس بريسلي كه در موسيقي راك موفق بوده، گودمن در جاز و سوئينگ استاد بود، هر دو كمك كردند موسيقي سياهان به جوانان سفيد تماشاگر بازگردانده شود. او همچنين بيانگذار يكپارچگي نژادي در آمريكا بود. در اوايل دهه ۱۹۳۰ موسيقي دانان سياه پوست و سفيد پوست آمريكا اجازه نواختن در كنار يكديگر را در كلوپها يا كنسرتها نداشتند. بني گودمن با استخدام تدي ويلسون (Teddy Wilson) پيانيست نيجريه اي و ژنه كروپا (Gene Krupa) نوازنده درام و آهنگساز جاز، اين قانون جداسازي نژادها را زير پا گذاشت.
در سال ۱۹۳۶ ليونل هامپتون (Lionel Hampton) و در سال ۱۹۳۹ گيتاريست جاز پيشرو چارلي كريستين به گروه او راه يافتند (كسي كه تا دم مرگش كه بر اثر بيماري سل بود در كنار گودمن نواخت) اين تركيب نژادها و يكپارچگي آنان در موسيقي ده سال پيش از ورود جكي رابينسون به عنوان اولين سياه پوست به تيم ملي بسكتبال آمريكا بود. در اواخر سال ۱۹۴۱ گودمن و خواهر جان هاموند؛ آليس فرانسز هاموند (Alice Frances Hammond)
همديگر را براي سه ماه ملاقات مي كردند.
آليس كه پيش از آن همسر سياستمدار انگليسي جرج دوكورث بود، در ۱۴ مارچ ۱۹۴۲ با گودمن ازدواج كرد. آنها صاحب دو فرزند دختر شدند به نام بنجي و راشل كه هر دو به تحصيل موسيقي پرداختند. بعد از دريافت جوايز و افتخارات بيشمار به عنوان بهترين نوازنده كلارينت جاز، گودمن در سال ۱۹۵۷ به موزه آرت-دكو برترينهاي موسيقي جاز (Jazz Hall of Fame) راه يافت.
علي رغم وخيم شدن شرايط سلامتيش تا پايان مرگش مي نواخت. بني گودمن بر اثر حمله قلبي در سال ۱۹۸۶ در نيويورك در سن ۷۷ سالگي چشم از جهان فروبست. در همان سال جايزه گرمي (Grammy Lifetime Achievement Award) به او تعلق يافت. آهنگها و نوشته هاي گودمن پس از مرگش به دانشگاه ياله اهدا شد.